HISTORIA. Familia semitikoko hizkuntza afroasiarra, halaber deitua ekialdeko arameera ere, blokekoa izan delako eta arameeraren eremu zaharreko ekialdean mintzatu zelako. Gure garaiko 200. urtetik aurrera garatu zen Turkiaren hego-ekialdean gaurko Urfa hirian, lehenago Edessa deituan.

III. eta IV. mendeetan sirierak literatura kristau  oso garrantzizko eta interesgarria garatu zuen, grekoko itzulpenak ere jasoz. V. m.an ekialdeko eliza (nestoriarra) eta mendebaldekoaren (jakobita) arteko zismak siriera idatziaren gainbehera ekarri zuen. XIII m.an hasi zen berriro zertxobait indartzen. XIV m.an arabierak irentsi zuen. Arameeraren forma idatzietan garrantzizkoenetakoa da siriera.

Testurik zaharrena K.a. 253koa da, baina beste inskripzio batzuk zabaltasun handiagoz aztertuz gero, data K.A. X m.ra aurrera liteke.

HIZKUNTZA. Ezaugarri nagusiak.

Fonetika. A) Bokal luzeak eta laburrak bereizten ditu. B) Azentua normalean bigarren silabak hartzen du.

Morfosintaxia. A)  Morfologia ia erabat semitikoa du, bere aurrizki, atzizki eta erro kontsonantikoekin. B) Izenek 2 genero dituzte (maskulinoa eta femeninoa, honek  -at hartzen duelarik) eta 2 numero (singularra eta plurala). Hiru egoera dituzte: absolutua, konstruktiboa eta enfatikoa. C) Perpausaren ohiko ordena Aditza + Subjektua + Osagarriak da. D) Preposizio sail handia du eta asko aditzaren erroari eransten dizkio.

Idazkera. Oinarrian arameeraren alfabetoa erabiltzen du, persiar inperioan eredu hebraitarra eta eliza jakobitak serto idazkera linearra, hau grekoan oinarritua izanik.

HISTORIA. Lengua afroasiática de la familia semítica, también llamada arameo oriental porque ha formado bloque y es hoy la lengua hablada al este del antiguo dominio del arameo. Se desarrolló  a partir del año 200 de nuestra era en la parte sudoriental de Turquía, en la ciudad hoy llamada Urfa, antes Edessa.

En los ss. III y IV el siríaco desarrolla una importante e interesante literatura cristiana, que recoge también traducciones del griego. En el s. V el cisma entre la iglesia oriental (nestoriana) y la occidental (jacobita) inicia la decadencia del siríaco escrito. Vuelve a recuperar parte de su importancia en el s. XIII. En el s. XIV es absorbido por el árabe. Es una de las más importantes formas escritas del arameo.

El texto más antiguo data de del año 253 a.C., aunque  otras inscripciones  vistas con más amplitud podrían adelantarlo hasta el s. X a.C.

LENGUA.Principales características.

Fonética. A) Distingue entre vocales largas y breves. B) El acento tiende a recaer en la segunda sílaba.

Morfosintaxis. A) Su  morfología es típicamente semítica, con prefijos, sufijos y raíces consonánticas. B) Los nombres distinguen 2 géneros (masculino y femenino en -at) y 2 números (singular y plural). Aparecen en 3 estados: absoluto, constructivo y enfático. C) El orden habitual de la oración es Verbo + Sujeto + Complementos. D) Dispone de un amplio inventario de preposiciones, muchas de las cuales se unen a la raíz verbal.

Escritura. Utiliza como base el alfabeto arameo, en el Imperio persa se usa el modelo hebreo, la iglesia jacobita usa la escritura linear serto, inspirada en el griego.

Siriar alfabetoa batez ere siriera idazteko erabiltzen da gutxi gorabehera K.a II. m.az gero. Aramear alfabetotik zuzenean eratorritako adjad semitikoetarik bat da eta baditu antzekotasunak feniziar, hebrear eta arabiar alfabetoekin. Siriera eskuinetik ezkerrera idazten da. Idazkera kurtsiboa da non letra batzuk, ez denak, hitzaren barnean konektatzen diren.

Alfabetoak 22 letra ditu, denak kontsonanteak. Bokalen hotsak ordezkatzen dituzte irakurlearen memoriak edota puntuaketak (irakurketa zuzena adierazten duten marka diakritikoen sistemak).

Hain zuzen ere, letrek matres lectionis bezala aktuatzen dute: kontsonantea izan beharrean, bokala adierazten dute. ’Ālaph, lehenengo letrak, herskari glotala adierazten du, baina bokala ere adieraz dezake hitzaren hasieran nahiz amaieran. Waw letra w kontsonantea da, baina o eta u ere adieraz ditzake. Era berean, yōdh letrak kontsonantea adierazten du, baina halaber izan daiteke i eta e bokalak.

Hizkuntzaren hotsei buruz, gainera, siriar alfabetoko letrak erabil daitezke zenbakiak adierazteko, hebreeran eta numeral grekoak bezala.

Hiru aldaera nagusi ditu siriar alfabetoak. Forma zaharrena eta klasikoa Esṭrangelā da: izena grekoko  στρογγύλη (strongylē, 'biribildua') adjektibotik datorkio, baina halaber iradoki izan da serṭā ’ewangēlāyā, 'ebanjelio izaera' espresiotik eratorria izan dela ere. Nahiz eta estrangelā jada ez den erabiltzen idazkera nagusi bezala siriera idazteko, X. m.az gero izan du halako biziberritze bat. Sarritan publikazio erudituetan erabiltzen da. Siriaren ekialdeko dialektoa normalean alfabetoaren Madnḥāyā 'ekialdekoa' idazkeran idazten da.

The Syriac alphabet is a writing system primarily used to write the Syriac language from around the 2nd century BC. It is one of the Semitic abjads directly descending from the Aramaic alphabet and shares similarities with the Poenician, Hebrew, and Arabic alphabets. Syriac is written from right to left. It is a cursive script where some, but not all, letters connect within a word.

The alphabet consists of 22 letters, all of which are consonants. The vowel sounds are supplied by the reader's memory or by pointing (a system of diacritical marks to indicate the correct reading).

In fact, three letters act as matres lectionis: rather than being a consonant, they indicate a vowel. ’Ālaph, the first letter, represents a glottal stop, but it can also indicate a vowel at the beginning or the end of a word. The letter Waw is the consonant w, but can also represent the vowels o and u. Likewise, the letter Yōdh represents the consonant y, but it also stands for the vowels i and e.

In addition to the sounds of the language, the letters of the Syriac alphabet can be used to represent numbers in a system similar to Hebrew and Greek numerals.

There are three major variants of the Syriac alphabet. The oldest and classical form of the alphabet is Esṭrangelā; the name is thought to derive from the Greek adjective στρογγύλη (strongylē, 'rounded'), though it has also been suggested to derive from serṭā ’ewangēlāyā, 'gospel character'). Although Estrangelā is no longer used as the main script for writing Syriac, it has received some revival since the 10th century. It is often used in scholarly publications. The East Syriac dialect is usually written in the Madnḥāyā, 'Eastern') form of the alphabet.

Siriar alfabetoak ondorengo letrak ditu, forma isolatuetan (ez konektatuetan) erakutsiak. Isolaturik, Kāp̄, Mīm, eta Nūn letrak hasierako beren forma amaierako formarekin konektaturik agertzen dira (ikus behean). ’Ālap̄, Dālaṯ, Hē, Waw, Zayn, Ṣāḏē, Rēš, and Taw letrak (eta estrangelāko lehen garaiko eskuizkribuetan baita Semkaṯ ere) ez dira konektatzen hurrengo letrarekin hitzaren barruan idazterakoan. Hauek * asterisko batekin markatzen dira.

The Syriac alphabet consists of the following letters, shown in their isolated (non-connected) forms. When isolated, the letters Kāp̄, Mīm, and Nūn are usually shown with their initial form connected to their final form (see below). The letters ’Ālap̄, Dālaṯ, Hē, Waw, Zayn, Ṣāḏē, Rēš, and Taw (and, in early Estrangelā manuscripts, the letter Semkaṯ) do not connect to a following letter within a word when written. These are marked with an asterisk (*).

Name

Letter (Unicode character)

Sound Value

Numerical
Value

Hebrew
Equivalent

Arabic
Equivalent

Esṭrangelā

Madnḥāyā

Serṭā

Transliteration

IPA

’Ālap̄* (ܐܠܦ)

ܐ

ܐ

ܐ

ʾ

[ʔ]
or silent

1

א

ا‎

Bēṯ (ܒܝܬ)

ܒ

ܒ

ܒ

hard: b
soft: ḇ (also bh, v)

hard: [b]
soft: [v] or [w]

2

ב

ب‎

Gāmal (ܓܡܠ)

ܓ

ܓ

ܓ

hard: g
soft: ḡ (also gh, ġ)

hard: [ɡ]
soft: [ɣ]

3

ג

ج‎, غ‎‎

Dālaṯ* (ܕܠܬ)

ܕ

ܕ

ܕ

hard: d
soft: ḏ (also dh, ð)

hard: [d]
soft: [ð]

4

ד

د‎‎

Hē* (ܗܐ)

ܗ

ܗ

ܗ

h

[h]

5

ה

ه‎‎

Waw* (ܘܘ)

ܘ

ܘ

ܘ

consonant: w
mater lectionis: ū or ō
(also u or o)

consonant: [w]
mater lectionis: [u] or [o]

6

ו

و

Zayn* (ܙܝܢ)

ܙ

ܙ

ܙ

z

[z]

7

ז

ز‎‎

Ḥēṯ (ܚܝܬ)

ܚ

ܚ

ܚ

ḥ

[ħ], [x], or [χ]

8

ח

ح‎, خ‎‎

Ṭēṯ (ܛܝܬ)

ܛ

ܛ

ܛ

ṭ

[tˤ]

9

ט

ط

Yōḏ (ܝܘܕ)

ܝ

ܝ

ܝ

consonant: y
mater lectionis: ī (also i)

consonant: [j]
mater lectionis: [i] or [e]

10

י

ي‎

Kāp̄ (ܟܦ)

ܟܟ

ܟܟ

ܟܟ

hard: k
soft: ḵ (also kh, x)

hard: [k]
soft: [x]

20

כ ך

ك

Lāmaḏ (ܠܡܕ)

ܠ

ܠ

ܠ

l

[l]

30

ל

ل‎

Mīm (ܡܝܡ)

ܡܡ

ܡܡ

ܡܡ

m

[m]

40

מ ם

م‎

Nūn (ܢܘܢ)

ܢܢ

ܢܢ

ܢܢ

n

[n]

50

נ ן

ن

Semkaṯ (ܣܡܟܬ)

ܤ

ܣ

ܣ

s

[s]

60

ס

س‎

‘Ē (ܥܐ)

ܥ

ܥ

ܥ

ʿ

[ʕ]

70

ע

ع

Pē (ܦܐ)

ܦ

ܦ

ܦ

hard: p
soft: ᵽ (also ph, f)

hard: [p]
soft: [f]

80

פ ף

ف‎‎

Ṣāḏē* (ܨܕܐ)

ܨ

ܨ

ܨ

ṣ

[sˤ]

90

צ ץ

ص‎

Qōp̄ (ܩܘܦ)

ܩ

ܩ

ܩ

q

[q]

100

ק

ق‎‎

Rēš* (ܪܝܫ)

ܪ

ܪ

ܪ

r

[r]

200

ר

ر‎

Šīn (ܫܝܢ)

ܫ

ܫ

ܫ

š (also sh)

[ʃ]

300

ש

ش‎

Taw* (ܬܘ)

ܬ

ܬ

ܬ

hard: t
soft: ṯ (also th, θ)

hard: [t]
soft: [θ]

400

ת

ت‎, ث‎

Letter

Esṭrangelā (classical)

Madnḥāyā (eastern)

Normal
form

Final
connected

Final
unconnected

Normal
form

Final
connected

Final
unconnected

’Ālap

¹

Bēṯ

Gāmal

Dālaṯ

Hē

Waw

Zayn

Ḥēṯ

Ṭēṯ

Yōḏ

Kāp̄

Lāmaḏ

Mīm

Nūn

Semkaṯ

/

‘Ē

Pē

Ṣāḏē

Qōp

Rēš

Šīn

Taw

Name

Esṭrangelā (classical)

Madnḥāyā (eastern)

Unicode
character(s)

Description

Normal
form

Final
connected

Final
unconnected

Normal
form

Final
connected

Final
unconnected

Lāmaḏ-’Ālap̄

ܠܐ

Lāmaḏ and ’Ālap̄ combined
at the end of a word

Taw-’Ālap̄

/

ܬܐ

Taw and ’Ālap̄ combined
at the end of a word

Hē-Yōḏ

ܗܝ

Hē and Yōḏ combined
at the end of a word

Taw-Yōḏ

ܬܝ

Taw and Yōḏ combined
at the end of a word