Japoniera
JAPANESE, JAPONÉS, JAPONAIS
Language family: Japanese, Japanese.
Language codes:
ISO 639-1 ja
ISO 639-2 jpn
ISO 639-3 jpn
Beste izen batzuk (autoglotonimoa: nihongo):
japanese [JPN] hizk. Japonia; baita AEB, Amerikar Samoa, Argentina, Australia, Belize, Brasil, Kanada, Dominikar Errepublika, Alemania, Guam, Mexiko, Mikronesia, Mongolia, Zeelanda Berria… ere.
JAPONIA
japanese [JPN] 121.050.000 hiztun (1985), 125.000.000 lehen hizkuntza dutenak (1999, WA), 126.000.000 2. hizkuntzatzat dutenak barne (1999, WA). Hainbat herrialdetan mintatzen da: AEB, Alemania, Amerikar Samoa, Argentina, Australia, Belize, Brasil, Dominikar Errepublika, Erresuma Batua, Filipinak, Guam, Kanada, Mexiko, Mikronesia, Mongolia, Singapur, Tailandia, Taiwan, Zeelanda Berria… Japanese, Japanese. Dialektoak: western japanese, eastern japanese. Seguraski koreerarekin erlazionatua; kagoshima dialektoa tokyo dialektoaren antzekoa % 80an; hizkuntza nazionala; gramatika, SOV; postposizioak; erakuslea, numerala, adjektiboa, posesiboa, erlaziozko perpausa, izen berezia substantibo nuklearraren aurrean jartzen dira; adberbioa aditzaren aurrean; CV; hiragana, katakana eta kanji (karaktere txinatarrak) dira idazkerak.
Hizkuntza / lengua: japoniera / japanese / japonés / japonais.
Hiztunak / hablantes (2001): 127.000.000 guztira (Rafael del Moral).
Herrialdea / país: Japonia (125.560.000), Brasil (620.000), AEB (500.000)...
|
HISTORIA. Altaikotzat kontsi-deratutako hizkuntza, nahiz eta ez adostasunik egon (areago dirudi isolatua), berez Japoniakoa eta koreeraren oso hurbilekoa da. Jatorriz txinatarra den lexiko amankomuna dute biek, baina beste ezaugarrietan bereiz dira. Japoniarrek nihongo deitzen diote beren hizkuntzari. Japoniera oso hizkuntza zaharra izan daiteke, 10 milurtez erabilia agian. Hala ere, bere azterketa burutzeko daturik zaharrenak VIII m.ko dokumentu batzuk dira. Garai honetan, hitzak hainbat silabadunak ziren, japonierak bazuen ziur aski harmonia bokalikoa ere, IX m.an desagertua. Bi ezaugarri hauek hizkuntza altaiko bezainbat malaio-polinesiarren taldeko bihurtzen dute. Japoniaren garapen industrial handiak egin du hizkuntza hau kontinente guztietara hedatu eta ezaguna izatea. Hala ere, gramatikaren zailtasunek eta idazkerarenek oso zail egiten dute bere erabilpena, informatikan barne.
HIZKUNTZA. Ezaugarri nagusiak. Fonétika. A) Bere kontsonante-kopurua nahikoa txikia da: k, s, t, n, h, m, y, r, w. n fonema amaieran bakarrik joan daiteke. B) 8 bokaleko bere sistema, hizkuntza klasikoarena, gaur 5ekoa bihurtu da. Onartzen dituen silaba bakarrak bokal bakarrekoak dira edota bokal gehi kontsonantekoak. Inoiz ez doaz bi kontsonante jarraian, eta hemendik segitzen da japoniarrek zailtasuna izatea beste hizkuntzen hots konplexuak ahoskatzeko. Nekez bereizten dituzte r eta l. C) Ez du tonurik, baina azentuazioarekin bereizi ohi ditu hitzak. Morfosintaxia. A) Ez ditu bereizten generoa eta numeroa, izenordainetan izan ezik. B) Hitzen arteko erlazioak kasuen baliokideak diren partikulen bidez burutzen ditu. C) Tradizioz japoniar hitzak deklinatu ezinezkoak eta deklina daitezkeenak dira, baina indoeuropar eskemetatik aski urrun. D) Subjektua -wa edota -ga partikulez identifikatzen da, eta osagarri zuzena edo zeharkakoa wo partikulaz. E) Hurrengo kasuak ditu: lokatiboa, datiboa, genitiboa, instrumentala. F) Aditzak eratzeko era guztietako esanahiak seinalatzen dituzten atzizkiak eransten zaizkio erroari eta ezaugarri honek japoniera hizkuntza altaiko turtziko eta mongoliarren taldera hurbiltzen dute. Konplexutasun izugarria dute. Aditz erabilienak bikoiztu egiten dira apaltasuna edo errespetua adiraztean. Ez dute, ordea, pertsona eta numeroa adierazten. G) Kortesiazko tratuak japoniera munduko hizkuntza zailenetakoa bihurtzen du. H) Japonieraren hiztegi gehienak txinatar jatorria du. I) Ezin da esan japonieraz dialektorik badagoela. J) Hona hemen japonieraz lehenengo 10 zenbakiak: hitotsu (1), futatsu (2), mitsu (3), yotsu (4), itsutsu (5), mutsu (6), nanatsu (7), yatsu (8), kokonotsu (9), to (10).
Idazkera. Seguruenez munduko idazkerarik zailena dauka. Japoniar idazkeraren silabategi propioei txinatar idazkera erantsi behar zaio, XIII. eta XIV. m.etan zehar Koreatik Japoniara iritsia. Jada IX. mendeaz gero txinatar ideogramez (kanji) idatzi da, hauen kopuru ofiziala 1.850ekoa izanik 1946an. 1981ean zerrendak 2.000 zituen. Japoniar eskolatu batek askoz gehiago ezagutzen ditu. Hala ere, 881 dira bakarrik behar-beharrezkoak, lehen ikasketen mailakoak. |
HISTORIA. Lengua considerada altaica, aunque no existe acuerdo en ello (más parece aislada), propia de Japón y muy cercana al coreano. Con este comparte un importante léxico común de origen chino, pero alejada en el resto de los rasgos. Sus propios hablantes lo denominan nihongo. El japonés puede ser una lengua muy antigua, de más de 10 milenios de uso. Sin embargo, los datos de que se disponen para su observación se remontan únicamente a documentos del s. VIII. Era por entonces una lengua de palabras de varias sílabas, con uso casi cierto de la armonía vocálica, desaparecida desde el s. IX. Ambos rasgos lo acercan tanto a las lenguas altaicas como a las malayo-polinesias.
El gran desarrollo de Japón ha contribuido a la extensión y conocimiento de la lengua por todos los continentes, aunque las dificultades gramaticales y de escritura dificultan su uso, incluido el que exige la informática.
LENGUA. Principales características. Fonética. A) Su número de consonantes es relativamente escaso: k, s, t, n, h, m, y, r, w. La n sólo puede ocupar una posición final. B) Su sistema vocálico ha pasado de 8 vocales, que tenía la lengua clásica, a las 5 vocales actuales. Las únicas sílabas que admite son aquellas compuestas de una sola vocal o de consonante más vocal. Nunca 2 consonantes van seguidas, de ahí las dificultades de los japoneses para articular los sonidos complejos de otras lenguas. Poseen dificultades para distinguir la r de la l. C) No tiene tonos pero sí diferencia algunas palabras con el cambio de acentuación. Morfosintaxis. A) No distingue el género ni tampoco el número, salvo en los pronombres. B) Las relaciones que se establecen entre las palabras se señalan mediante partículas que equivalen a los casos. C) Tradicionalmente las palabras del japonés se dividen en declinables e indeclinables, aunque con esquemas que se alejan de las lenguas indoeuropeas occidentales. D) El sujeto se señala mediante -wa o -ga que lo identifica, el complemento directo o indirecto mediante wo. E) Posee los casos siguientes: locativo, dativo, genitivo, instrumental. F) Los verbos se forman añadiendo a la raíz sufijos que indican todo tipo de significados, característica que lo acerca a las lenguas altaicas túrcicas y mongoles. Son de una enorme complejidad. Los verbos más frecuentes se duplican para indicar la humildad o el respeto. No indican, sin embargo, ni la persona ni el número. G) Las formas de cortesía elevan al japonés a la calidad de una de las lenguas más complicadas del mundo. H) La mayor parte del vocabulario japonés es de origen chino. I) No cabe hablar de dialectalización en el japonés. J) Los 10 primeros números en japonés son: hitotsu (1), futatsu (2), mitsu (3), yotsu (4), itsutsu (5), mutsu (6), nanatsu (7), yatsu (8), kokonotsu (9), to (10). Escritura. Posee probablemente el sistema de escritura más complicado del mundo. A los silabarios propios de la escritura japonesa se añade la escritura china, que llegó a Japón a través de Corea a lo largo de los ss. XIII y XIV. Ya desde el s. IX se escribió con ideogramas chinos (kanji), cuyo número alcanza los 1.850 oficiales de uso corriente en 1946. En 1981 la lista se extendió a 2.000. Un japonés instruido conoce muchos más. No obstante, solo son esenciales 881, que corresponden al nivel de estudios primarios.
|
GRAMATIKAK, METODOAK, ESKULIBURUAK
501 JAPANESE VERBS, fully conjugated in all forms, Barron’s, Roland A. Lange, 22,5x15, 523 or., New York, 1988.
GRAMÁTICA MODERNA DE LA LENGUA JAPONESA, Edukia: I. Ortografía y fonética. II. Morfología. III. Sintaxis. IV. Ejercicios, Tadayoshi Ishihara, Edelsa, 21x15,5, 161 or., Madrid, 1985.
HANDBOOK OF JAPANESE GRAMMAR, over 600 entries, Masahiro Tanimori, Charles E. Tuttle Company, 18x13, 313 or., Japan, 1994.
JAPONÉS HABLADO, Introducción a la lengua y cultura de Japón, Ramiro Planas eta Juan-Antonio Ruescas, Don Libro, 24x16,5, 813 or., Madrid, 1992.
KANJI. LA ESCRITURA JAPONESA, Hiperión, Albert Torres i Grael, 23,5x16, 252 or., Madrid, 1998.
LA ESENCIA DEL JAPONÉS, Aprender japonés sin profesor, Shuji Amano, ECU (Editorial Club Universitario), 21,5x14, 208 or., Alicante, 2009.
NIHONGO NO KISO I, main textbook romanized edition, AOTS, Kaigai Gijutsusha Kenshū Kyōkai, Chāto 10, 25,5x18, 188 or., Tokyo, 1984.
NIHONGO NO KISO II, main textbook romanized edition, AOTS, Kaigai Gijutsusha Kenshū Kyōkai, Chāto 10, 25,5x18, 136 or., Tokyo, 1981.
THE COMPLETE JAPANESE VERB GUIDE, over 600 verbs, Compiled by The Hiroo Japanese Center, Charles E. Tuttle Co., Inc. 18x13, 352 or., Japan, 1991.
РУССКО-ЯПОНСКИЙ, РAЗГОВОРНИК, errusiera-japoniera, elkarrizketarako gida, 14x10,5, 127 or., Mockba, 2006.
HIZTEGIAK, LEXIKOAK
ENGLISH-JAPANESE AND JAPANESE-ENGLISH, Junior Progressive, 18,5x13,5, 607 or., Shogakukan, 1997/1999.
ENGLISH-JAPANESE / JAPANESE-ENGLISH, Fifth printing, Martin’s pocket dictionary, Samuel E. Martin, All romanized, 13,5x7,5, 724 or., Hong-Kong, 1995
ESPAÑOL-JAPONÉS, Vicente González, O.P. eta D. Tadayoshi Isshiki, Enderle Book, 19x13, 1547 or., Tokyo, 1986.
ESPAÑOL-JAPONÉS / JAPONÉS-ESPAÑOL, 50.000 acepciones, gramática japonesa y española, verbos, vocabulario, Ediciones LU (Librería Universitaria), 18x11,5, 612 or., Barcelona, 2005.
EUSKARA-JAPONIERA / JAPONIERA-EUSKARA, Adorez, Hiromi Yoshida, 15,5x9,5, 500 or., Bilbo, 1991.
FRANÇAIS-JAPONAIS, Nouveau dictionnaire pratique, Autorea(k) eta urtea japonieraz,17x11, 1277 or.
LEXICON JAPONICO-LATINUM, 18,5x13, 311 or., 2000.
LEXICON LATINO-JAPONICUM, Amplificatum emendatumque, Editio nova, Auctore: Hidenaca Tanaca, In aedibus Kenkyusha, 19,5x13,5, 729 or., Tokiensi, 1966.
JAPONIAR ALFABETOA
JAPANESE ALPHABET
|
Japoniar alfabetoak normalean kana du erreferentzia, zehazkiago hiragana eta katakana. Hiraganak 48 silaba ditu eta alfabeto fonetikoa da, hots, konbinazio alfabetiko bakoitzari hots bakuna dagokio. Beraz edozein hitz japoniar idatz daiteke, irakur daitekeelako nola ahoskatu behar den oroitu gabe ere. Honela bada, japoniar kana askoz xumeagoa da, nola idatzi hala ahoskatzen baita. Badago kanjia ere, maileguetan edo zertxobait modifikatutako txinatar karaktereetan oinarritzen den japoniar idazkera.
|
The Japanese alphabet is usually referred to as kana, specifically hiragana and katakana. While the Hiragana consists of 48 syllables, it is a phonetic alphabet where each alphabetic combination represents just a single sound. Thus any Japanese word can be written in a way that can be read without having to remember how the word is pronounced. So the Japanese kana are much simpler, the way something is written is the way it sounds. There is also Kanji, a Japanese system of writing based on borrowed or slightly modified Chinese characters.
|
Hiragana silaba-alfabetoa. Hurrengo taulak 48 hiragana sibalak agertzen ditu.
Hiragana Syllables (Alphabet). The table below shows the 48 Hiragana syllables.
|
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
あ |
ka |
か |
sa |
さ |
ta |
た |
na |
な |
|
i |
い |
ki |
き |
shi |
し |
chi |
ち |
ni |
に |
|
u |
う |
ku |
く |
su |
す |
tsu |
つ |
nu |
ぬ |
|
e |
え |
ke |
け |
se |
せ |
te |
て |
ne |
ね |
|
o |
お |
ko |
こ |
so |
そ |
to |
と |
no |
の |
|
ha |
は |
ma |
ま |
ya |
や |
ra |
ら |
wa |
わ |
|
hi |
ひ |
mi |
み |
|
|
ri |
り |
wi |
ゐ |
|
fu |
ふ |
mu |
む |
yu |
ゆ |
ru |
る |
n |
ん |
|
he |
へ |
me |
め |
|
|
re |
れ |
we |
ゑ |
|
ho |
ほ |
mo |
も |
yo |
よ |
ro |
ろ |
wo |
を |
|
Hots asko falta dira, horregatik hainbat hots gehigarri erantsi zitzaizkion diakritikoak edota silaba-konbinazioak baliatuz; beheko taulan hiraganako hots adizionalak.
|
Many sounds are missing, so Japanese added some additional sounds using diacritics or combinations of syllables; the table below shows the additional sounds in Hiragana.
|
|
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ga |
が |
za |
ざ |
da |
だ |
ba |
ば |
pa |
ぱ |
|
gi |
ぎ |
ji |
じ |
ji |
ぢ |
bi |
び |
pi |
ぴ |
|
gu |
ぐ |
zu |
ず |
zu |
づ |
bu |
ぶ |
pu |
ぷ |
|
ge |
げ |
ze |
ぜ |
de |
で |
be |
べ |
pe |
ぺ |
|
go |
ご |
zo |
ぞ |
do |
ど |
bo |
ぼ |
po |
ぽ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
kya |
きゃ |
sha |
しゃ |
cha |
ちゃ |
hya |
ひゃ |
pya |
ぴゃ |
|
kyu |
きゅ |
shu |
しゅ |
chu |
ちゅ |
hyu |
ひゅ |
pyu |
ぴゅ |
|
kyo |
きょ |
sho |
しょ |
cho |
ちょ |
hyo |
ひょ |
pyo |
ぴょ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
gya |
ぎゃ |
ja |
じゃ |
nya |
にゃ |
bya |
びゃ |
mya |
みゃ |
|
gya |
ぎゅ |
ju |
じゅ |
nyu |
にゅ |
byu |
びゅ |
my |
みゅ |
|
gyo |
ぎょ |
jo |
じょ |
nyo |
にょ |
byo |
びょ |
myo |
みょ |
|
rya |
りゃ |
ryu |
りゅ |
ryu |
りょ |
(ja) |
ぢゃ |
(ju) |
ぢゅ |
Katakana silaba-alfabetoa / Katakana Syllables (Alphabet)
|
Hitzak hizkuntza arrotzetara itzultzeko erabiliagoa da katakana idazkera. Hotsak eta termino tekniko eta zientifikoak adierazteko erabiltzen da. Katakanaren aspektu nagusiak dira kolpe zuzen laburrak eta ertz angularrak, eta horregatik kontsideratzen da katakana japoniar idazkeretan xumeena.
|
Katakana are most often used for transcription of words in foreign languages. Used to represent sounds, technical and scientific terms. Katakana's main feature is short straight strokes and angular corners, that’s why Katakana is considered the simplest of the Japanese scripts.
|
|
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
ア |
ka |
カ |
sa |
サ |
ta |
タ |
na |
ナ |
|
i |
イ |
ki |
キ |
shi |
シ |
chi |
チ |
ni |
ニ |
|
u |
ウ |
ku |
ク |
su |
ス |
tsu |
ツ |
nu |
ヌ |
|
e |
エ |
ke |
ケ |
se |
セ |
te |
テ |
ne |
ネ |
|
o |
オ |
ko |
コ |
so |
ソ |
to |
ト |
no |
ノ |
|
ha |
ハ |
ma |
マ |
ya |
ヤ |
ra |
ラ |
wa |
ワ |
|
hi |
ヒ |
mi |
ミ |
|
|
ri |
リ |
(wi) |
ヰ |
|
fu |
フ |
mu |
ム |
yu |
ユ |
ru |
ル |
n |
ン |
|
he |
ヘ |
me |
メ |
|
|
re |
レ |
(we) |
ヱ |
|
ho |
ホ |
mo |
モ |
yo |
ヨ |
ro |
ロ |
(w)o |
ヲ |
|
Katakana modernoak hots batzuk eranstea behar zuen; behean katakanari erantsitako adizio zerrenda bat, nagusiki erdal jatorriko hotsak adierazteko.
|
For a modern Katakana there was a necessity to add some sounds, below is a list of additions to the katakana, used mainly to represent sounds from other languages
|
|
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ga |
ガ |
za |
ザ |
da |
ダ |
ba |
バ |
pa |
パ |
|
gi |
ギ |
ji |
ジ |
ji |
ヂ |
bi |
ビ |
pi |
ピ |
|
gu |
グ |
zu |
ズ |
zu |
ヅ |
bu |
ブ |
pu |
プ |
|
ge |
ゲ |
ze |
ゼ |
de |
デ |
be |
ベ |
pe |
ペ |
|
go |
ゴ |
zo |
ゾ |
do |
ド |
bo |
ボ |
po |
ポ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
kya |
キャ |
sha |
シャ |
cha |
チャ |
hya |
ヒャ |
pya |
ピャ |
|
kyu |
キュ |
shu |
シュ |
chu |
チュ |
hyu |
ヒュ |
pyu |
ピュ |
|
kyo |
キョ |
sho |
ショ |
cho |
チョ |
hyo |
ヒョ |
pyo |
ピョ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
gya |
ギャ |
ja |
ジャ |
nya |
ニャ |
bya |
ビャ |
mya |
ミャ |
|
gya |
ギュ |
ju |
ジュ |
nyu |
ニュ |
byu |
ビュ |
my |
ミュ |
|
gyo |
ギョ |
jo |
ジョ |
nyo |
ニョ |
byo |
ビョ |
myo |
ミョ |
|
rya |
リャ |
ryu |
リュ |
ryu |
リョ |
(ja) |
ヂャ |
(ju) |
ヂュ |
Kanji karaktereen alfabetoa / Kanji Characters (Alphabet)
|
Kanji idazkera beste 3 sistemarekin batera erabiltzen da japoniera modernoan, idazkera hau maileguetan edo zertxobait modifikatutako txinatar karaktereetan oinarritzen da eta hizkuntzaren zati batzuk idazteko da hala nola substantiboak, adjektiboak eta aditz-erroak.
|
Kanji are used together with three other systems to write modern Japanese, Kanji which is a Japanese system of writing based on borrowed or slightly modified Chinese characters is used to write parts of the language such as nouns, adjective stems and verb stems. |
|
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
EN |
JP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ye |
イェ |
va |
(ヷ) |
va |
ヴァ |
she |
シェ |
|
wi |
ウィ |
vi |
(ヸ) |
vi |
ヴィ |
je |
ジェ |
|
we |
ウェ |
vu |
ヴ |
ve |
ヴェ |
che |
チェ |
|
wo |
ウォ |
ve |
(ヹ) |
vo |
ヴォ |
|
|
|
|
|
vo |
(ヺ) |
vya |
ヴャ |
|
|
|
ti |
ティ |
tsa |
ツァ |
fa |
ファ |
|
|
|
tu |
トゥ |
tsi |
ツィ |
fi |
フィ |
|
|
|
tyu |
テュ |
tse |
ツェ |
fe |
フェ |
|
|
|
di |
ディ |
tso |
ツォ |
fo |
フォ |
|
|
|
du |
ドゥ |
|
|
fyu |
フュ |
|
|
|
dyu |
デュ |
|
|
|
|
|
|
Testu-lagina japonieraz / Sample text in Japanese
Letraldaera / Transliteration (rōmaji)
Subete no ningen wa, umarenagara ni shite jiyū de ari, katsu, songen to kenri to ni tsuite byōdō de aru. Ningen wa, risei to ryōshin to o sazukerarete ori, tagai ni dōhō no seishinn o motte kōdō shinakereba naranai.
Itzulpena / Translation
|
Gizon-emakume guztiak aske jaiotzen dira, duintasun eta eskubide berberak dituztela; eta ezaguera eta kontzientzia dutenez gero, elkarren artean senide legez jokatu behar dute. (Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsaleko 1. artikulua)
|
All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.
|