a-saila
ALAKALUFERA
ALAKALUFA
Language family:
Language codes:
ISO 639-1 -
ISO 639-2 -
ISO 639-3 -
Beste izen batzuk:
alacaluf alt qawasqar [ALC].
alacalufe alt qawasqar [ALC].
alakwulup alt qawasqar [ALC].
kawesqar alt qawasqar [ALC].
qawasqar [ALC] hizk. Txile.
TXILE
qawasqar (kaweskar, kawesqar, alacalufe, alacaluf, halakwulup) [ALC] 20 hiztun Eden Portuko 10ak barne (1996, Oscar Aguilera). Channel erregioa, mendebalde Patagonia, Wellington Uhartea hego Txileko kostitak urrun, 49 gradu hegoaldera Eden Portua zentrotzat hartuta; aksanás dialekto iraungiaren hiztunak Eden Portuan bizi izan ziren. Dialektoa: aksanás (aksana). Badira txostenak hiztunak ez direla espainierarekin elebidunak diotenak (Christos Clairis, M. Ruhlen, 1987, komunikazio personala); 20 elebakar daude qwaskarreraz (O. Aguilera, 1996); komunikazio pertsonala; hiztun gazteenak 3tik 20 urte artekoak dira (1996); hiztunek hizkuntzarekiko jarrera baikorrak dituzte; J. Suarezek dio aksanasen hiztegi diferentziak tabu hitzarekin esplika daitezkeela; hiztegia, gramatika.
Hizkuntza / lengua: alakalufera / alakaluf / alakaluf / alakaluf.
Hiztunak / hablantes: zahar batzuk, oso gutxi.
Lurraldea / país: Txile.
HISTORIA. Alakaluftarrek, qaweskarrak ere deituak, Hego Amerikako herri bat osatzen dute eta Txilen Magallaes Itsasartean, Brunswick penintsulan, eta Wellington uhartean, Santa Ines uhartean eta Txileko Desolación uharteetan. Beren hizkuntza kauaskarrera bezala da ezaguna. Itsas nomadak dira, beren kanoetan bizi dira behar duten elikadura itsasoari kenduz. Suaren Lurraldeko Uharteko indiarren etniarik garrantzitsuena zen.
XX. m.a arte, itsas herri nomada izan da eta Ozeano Barearen kostaldea korritzen zuten familia isolatuen moduan itsas prodktuez elikatuz. Ez dute inoiz lurrik landu.
Ez dira inoiz asko izan, inoiz ez dute 5.000 lagun baino gehiagoko kopurua gainditu. 1930ekoen hamarkadan, alakaluftarrak sedentario bihurtu ziren Wellington uhartean, Puerto Eden herrian, non gaur oso gutxi bizi diren.
HIZKUNTZA. Ezaugarri nagusiak. Fonetika. Morfosintaxia. Idazkera.
|
HISTORIA. Los alakalufes o kawasqares, kaweskares pertenecen a un pueblo indio de América del Sur y viven en Chile en el Estrecho de Magallanes, en la península de Brunswick y en la isla de Wéllington, en la isla Santa Inés y en las islas de
Hasta el s. XX, era un pueblo marítimo nómada que se desplazaba en células familiares aisladas a lo largo de la costa del Pacífico y se alimentaba de los productos del mar. Nunca han cultivado tierra alguna. Nunca ha sido un pueblo numeroso, su población nunca ha superado el número de 5.000 habitntes. En la década de 1930, los alakalufes se hicieron sedentarios en la isla de Wéllington, en la villa de Puerto Edén, donde actualmente viven muy pocos.
LENGUA. Principales características. Fonética. Morfosintaxis. Escritura
|
GRAMATIKAK, METODOAK, ESKULIBURUAK
EL GRUPO LINGÜÍSTICO ALAKALUF, De los Canales Magallánicos, Roberto Lehmann-Nitsche, Zagier & Urruty, Vocabularios: Partes del cuerpo. Elementos y naturaleza. Casa, utensilios, vestidos. Familia. Animales. Plantas. Pronombres. Adjetivos. Adverbios. Verbos. Frases. Léxicos de: Latorre, De Lucy-Fossarieu, Seitz, Spegazzini, Lista, Beavour, Cañas Pinochet, Whiteside, 21,5x15, 69 or., Buenos Aires, 1921.
Bibliografia
LOS ALAKALUF, Aborígenes de
EL GRUPO LINGÜÍSTICO ALAKALUF, (2 ale) de los Canales Magallánicos, Revista del Museo de